1. Wiek rozumu XVII-XVIII wiek porządek oparty na 3 elementach: władzy monarchy, autorytecie Kościoła, wysokiej pozycji arystokracji Rozwój nauki i techniki; wynalazki: piorunochron, termometr, balon braci Montgolfier, maszyna parowa Filozofowie oświecenia źródło – myśli Kartezjusza: Immanuel Kant – całe życie spędził w Królewcu; zdefiniował pojęcie oświecenia: To wyjście człowieka z niepełnoletności… Miej odwagę posługiwać się własnym rozumem. Oświecenie zapoczątkował Kartezjusz, potem rozwijali jego poglądy filozofowie XVIII wieku Jean Jacques Rousseau – autor Umowy społecznej, Emila, czyli o wychowaniu; dowodził, że każdy człowiek z natury jest dobry, a najważniejsza dla funkcjonowania państwa jest umowa wszystkich obywateli Monteskiusz zaproponował trójpodział władzy, trzy niezależne od siebie władze: ustawodawcza, sądownicza, wykonawcza Wolter – pisarz, filozof, historyk, autor Traktatu o tolerancji; przeciwnik Kościoła katolickiego Klasycyzm – nowy styl w sztuce będący odpowiedzią na sztukę baroku, opierający się na naśladowaniu antycznego dorobku Grecji i Rzymu; 1751 – wydanie 1. tomu Wielkiej Encyklopedii Francuskiej; Encyklopedyści: Denis Diderot, Rousseau, Wolter, Monteskiusz 2. Nowe potęgi w Europie Rosja: liczne reformy Piotra I i Katarzyny II (Semiramidy Północy) Prusy: Fryderyk Wilhelm I, „król w Prusach” i Fryderyk II, „pierwszy sługa państwa” Austria: liczne reformy Marii Teresy i Józefa II – dynastia Habsburgów absolutyzm oświecony –rodzaj absolutyzmu typowy zwłaszcza dla XVIII w., w którym władca przeprowadza odgórnie szereg niezbędnych dla państwa reform, likwidując niektóre instytucje feudalne; kieruje się własnymi poglądami w duchu oświecenia, zachowuje pełnię władzy absolutnej, zawiera umowę społeczną z poddanymi. Za przedstawicieli absolutyzmu oświeconego uchodzą król pruski Fryderyk II, cesarz Józef II i caryca Katarzyna II. 3. Niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryka podzielona na rolnicze Południe i przemysłową Północ Bunt Amerykanów przeciwko polityce angielskiej (liczne podatki, opłata stemplowa) Wojna o niepodległość 1775-1783 Deklaracja niepodległości – podpisana 4 lipca 1783 roku przez 13 amerykańskich kolonii, powstały Stany Zjednoczone Ameryki 1787 konstytucja Stanów Zjednoczonych: - trójpodział władzy: ustawodawcza – parlament, Kongres (Izba Reprezentantów i Senat), wykonawcza – prezydent, który mógł być kontrolowany przez Kongres, sądownicza – Sąd Najwyższy – kontrolował władze ustawodawczą i wykonawczą - system prezydencki: prezydent głową państwa, szefem rządu, naczelnym dowódcą armii 4. Rewolucja francuska Stary ład we Francji – rządy absolutne, uprzywilejowane duchowieństwo; trzy stany: duchowieństwo, szlachta (płacili minimalne podatki) i stan trzeci, bardzo zróżnicowany rewolucja francuska zburzenie Bastylii 14 lipca 1789-1799 wielka trwoga: strach arystokratów przed licznymi grupami głodujących chłopów, którzy kradli i mordowali w poszukiwaniu pożywienia sierpień 1789 – Zgromadzenie uchwaliło Deklarację praw człowieka i obywatela Wrzesień 1791 uchwalenie konstytucji (jedną z części Deklaracja praw człowiek i obywatela): - Francja monarchią konstytucyjną - likwidacja powinności feudalnych i przywilejów kościelnych - ordynacja wyborcza na zasadzie cenzusu majątkowego; podział na obywateli czynnych (bogatszych mężczyzn, płacących dość wysokie podatki) i biernych (kobiety i ubożsi mężczyźni) bez praw wyborczych - podział administracyjny państwa Parlament francuski okresu rewolucji: prawica – przeciwnicy zmian, centrum – umiarkowani, lewica – żądający zmian. Jakobini popierani przez sankiulotów (najuboższych mieszczan, radykałów); przywódcą jakobinów był Maksymilian Robespierre; hasło rewolucjonistów: „wolność, równość, braterstwo” 21 września 1792 Francja republiką 1793 – zgilotynowanie Ludwika „Kapeta” (Ludwika XVI) wielki terror (1793-1794) – okres rządów Maksymiliana Robespierre’a stojącego na czele Komitetu Ocalenia Publicznego; liczne prześladowania, 40 tysięcy wyroków śmierci 5. Rządy Napoleona Bonapartego 1795-1799 rządy we Francji sprawuje dyrektoriat 1799-1804 konsulat Napoleona 1804 Kodeks Napoleona – zbiór praw cywilnych (osobistych, rodzinnych, majątkowych) obywateli 1804 Napoleon koronuje się na cesarza Francuzów 1803-1815 wojny napoleońskie: - największy wróg – Anglia: 1805 flota francusko-hiszpańska ponosi klęskę pod Trafalgarem – uniemożliwienie ataku na Wielką Brytanię - 1805 zwycięstwo Bonapartego w bitwie trzech cesarzy (Francja, Austria, Rosja) pod Austerlitz; grudzień 1805 - 1806 – Prusy wypowiadają wojnę Francji: październik 1806 pokonanie wojsk pruskich pod Jeną i Auerstedt - 1806 narzucenie Europie blokady kontynentalnej – uderzyłaby w interesy Wielkiej Brytanii; na blokadę nie wyraziła zgody Rosja - jesień 1806 wojska Napoleona ruszyły na wschód Europy 1807 pokój w Tylży – przymierze francusko-rosyjskie Wielka Armia Napoleona w Rosji – klęska Bonapartego (wojska zdziesiątkowały głód i sroga zima): Bitwa pod Borodino 1812 – zwycięstwo Francuzów 1813 bitwa narodów pod Lipskiem – klęska Napoleona 1814 abdykacja Napoleona; wódz zesłany na wyspę Elbę 1815 pokonanie Napoleona pod Waterloo – uwięzienie Napoleona na Wyspie Świętej Heleny Ten materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych.